Gebogen binnenwanden zijn blikvanger in betonnen woning
Een spel van glas en beton. Dat is de mooie synthese van deze paviljoenwoning. Uitkijkend over het glooiende Haspengouwse landschap zijn de buitengevels in glas een logische keuze. Beton vormt esthetisch en constructief het perfecte tegengewicht.
Architect Jan Vanweert (Dhoore & Vanweert architecten) ontwierp de woning voor zijn neef. “Hij vroeg bewust een paviljoenwoning om te genieten van de weidse uitzichten over het landschap. Op mooie dagen ziet hij zelfs de skyline van Maastricht.” De neef-architect nam die vraag letterlijk en bedacht met zijn team een woning met een bovenverdieping volledig omgeven door glazen wanden. Die glasgevels worden als het ware samengehouden tussen twee betonnen schijven: een zwevende vloerplaat en een uitkragende dakplaat. “De woning telt eigenlijk twee bouwlagen,” duidt Jan Vanweert. “Om in te spelen op de ligging aan een restant van een holle weg met een vrij hoog talud, hebben we de gelijkvloerse verdieping in deze berm geschoven. Dat heeft twee voordelen: we houden het idee van de holle weg in stand en tegelijkertijd benadrukken we het paviljoenidee. De benedenverdieping draagt het paviljoen. Alleen is dit niet zichtbaar in de architectuur omdat de twee verdiepingen los van elkaar staan.”
Ronde binnenmuren
De woning is van grondplaat tot dakplaat opgetrokken in beton. “Een keuze die voortvloeit uit het ontwerp,” motiveert Jan Vanweert. “Beton leent zich het best om de open structuur te bouwen. We hadden er ook voor kunnen kiezen het beton af te werken met een ander materiaal, maar dat ligt niet in lijn van onze ontwerpfilosofie. What you see is what you get, dat is eigen aan ons werk.” Het laagst gelegen niveau – de kelderverdieping, zeg maar – ligt ingegraven. Het herbergt een badkamer, garage, technische ruimte en drie slaapkamers. Evenveel patio’s brengen daglicht in de drie slaapkamers en bieden tegelijkertijd een buitenruimte met 100 % privacy. De bovengrondse verdieping is één open ruimte die met behulp van een bijzonder betonnen kruis is opgedeeld in vier belevingszones. “Die binnenwanden mag je omschrijven als halve ovalen. Eigenlijk zijn ze een gevolg van de ontwerpoefening. De dakplaat draagt enkel op vier kolommen buiten de bouwschil en wee binnenwanden in kruisvorm. Constructief was het niet nodig die wanden volledig te sluiten. We hebben de overbodige massa op een speelse manier weggesneden en zijn zo tot de zacht glooiende vormen gekomen,” vertelt Jan Vanweert.
Uitgekiende naden
Enkele wanden in betonmetselwerk op de benedenverdieping niet te na gesproken is de volledige structuur ter plaatse gestort. “De kwaliteit en uitstraling van het zichtbeton waren belangrijk. Om daarover te waken hebben de aannemer en betonleverancier vooraf stalen gemaakt. Verder hebben we in het ontwerp de naden tussen de bekistingspanelen nauwkeurig uitgezet zodat ze mooi doorlopen tussen de wanden en de dakplaat, maar ook tussen de wanden en de luifel. Ze zijn zelfs uitgelijnd met de naden in het glas. Ook de positie van de centerpennen was vooraf bepaald om het eindresultaat goed onder controle te
Tegengewichten
Het paviljoen heeft een sobere architectuur, constructief is ze alles behalve eenvoudig. “De twee verdiepingen staan volledig los van elkaar. De 4 kolommen – centraal in iedere gevel – en de kruisvormige binnenmuur dragen de dakplaat. Die staan op hun beurt op de vloerplaat, maar die geeft haar lasten niet door aan de onderliggende constructie. Bovendien zweeft de vloerplaat nog eens 15 cm over de muren van de patio’s.
Comfortabel klimaat
Glas staat synoniem voor risico op oververhitting. Wat betekent dat dan voor een volledig glazen verdieping? “Het concept beschermt de woning volledig tegen oververhitting. Zelfs bij een hittegolf loopt de temperatuur in de woning niet hoog op. Daar zijn twee verklaringen voor. In eerste instantie kreeg de bovenverdieping rondom een 1 m brede luifel. In die luifel zijn rails geplaatst waarin een stalen zonwerend gordijn aangebracht kan worden. Bovendien is het glasvlak uit drievoudige beglazing met een licht zonwerende coating. Verder is de benedenverdieping volledig ingegraven en geïsoleerd met 15 cm PUR. Daardoor is de temperatuur er constant 19 °C, zonder verwarmen of koelen. De betonmassa biedt voldoende inertie om die temperatuur vrij lang constant te houden. Mocht de temperatuur op de bovenverdieping toch oplopen, dan kan de mechanische ventilatie ’s nachts de temperatuur drukken op basis van nachtkoeling,” weet Jan Vanweert.